Uzależnienia od danej czynności czy zachowania dotykają bardzo często dzieci i młodzież. Młodzi ludzie stanowią szczególną grupę ryzyka. Bez względu na to czy będzie to uzależnienie od alkoholu, leków, narkotyków czy też właśnie behawioralne np. od gier komputerowych, zakupów czy pornografii. Istnieje podobieństwo mechanizmów odpowiedzialnych za zażywanie substancji do mechanizmów warunkujących nałogowe zachowania dotyczące podejmowania danej czynności. Równie silnie można uzależnić się od czynności, która jawi się nam jako przyjemna czy ekscytująca.
Terapia poznawczo-behawioralną jest niezwykle skuteczna w zetknięciu z tak poważny problemem jak uzależnienia behawioralne. Wiemy jak trudno samodzielnie pokonać uzależnienie od telefonu (fonoholizm), gier komputerowych, Internetu, nadużywania treści pornograficznych, zakupoholizmu, jedzenioholizm czy e-hazardu dlatego terapia uzależnień behawioralnych młodzieży w naszej poradni stanowi istotny element świadczonej pomocy.
Wiemy jak ważna jest szybka i odpowiednia interwencja bo dzieci i młodzież, u których występują uzależnienia behawioralne, zaniedbują obowiązki szkolne, wycofują się z kontaktów z rówieśnikami i najbliższymi. W sytuacji kiedy dochodzi do utrudnienia lub uniemożliwienia wykonywania określonych czynności pojawić się może frustracja a nawet agresja.
Siecioholizm, uzależnienie od gier
Na uzależnienie od komputera, gier komputerowych i Internetu szczególnie narażone są młode osoby – dzieci i młodzież, gdyż ich psychika bardziej podatna jest na uzależnienia behawioralne. To, że np. komputer, smartfon czy konsola do gier nieodłącznie towarzyszą najmłodszemu pokoleniu, jest dla wielu dorosłych czymś naturalnym i zrozumiałym ale gdy używanie staje się nagminne, powoduje zaburzenia psychiczne, somatyczne oraz silnie obawy wykazujące na uzależnienie należy natychmiastowo szukać pomocy u specjalisty terapii uzależnień behawioralnych. Celem terapii jest nabywanie umiejętności kontroli zachowania, poszukiwanie innych źródeł przyjemności, rozpoznawanie i wyrażanie uczuć, radzenie sobie ze stresem oraz nabywanie umiejętności interpersonalnych oraz rówieśniczych.
Uzależnienie od gier komputerowych.
Konsekwencje nadmiernego grania mogą mieć szkodliwy wpływ na edukację i samopoczucie dzieci a także na zdrowie psychiczne.
Elementy które mogą wskazywać na uzależnienie od gier.
U dzieci w młodszym wieku szkolnym
najczęściej można zaobserwować: zaburzenia koncentracji uwagi, niepokój i stany lękowe, ekstremalne reakcje emocjonalne, często nieadekwatne do wywołującego je bodźca, fantazjowanie i kłamstwa, zanik wrażliwości na uczucia innych ludzi, utrata dotychczasowych przyjaciół, odrzucenie przez grupę z powodu nieprzyjemnych zachowań dziecka, brak zainteresowania nauką, brak posłuszności.
U nastolatków i młodych ludzi
wśród symptomów wskazujących na uzależnienie od komputera i gier komputerowych wymienia się między innymi: nieprzestrzeganie limitów czasu poświęcanych na gry, korzystanie z komputera do późnych godzin nocnych, bardziej interesują się relacjami wirtualnymi niż rówieśniczymi oraz rodzinnymi (izolacja i samotność długi czas samodzielnie grając w gry, zmniejsza interakcję z rówieśnikami), zaniedbywanie obowiązków szkolnych, zaburzenia koncentracji uwagi, pogarszanie się wyników w nauce, porzucanie innych aktywności i zainteresowań, podwyższony poziom irytacji i zdenerwowania, pobudzenia, zachowania agresywne, zmienność nastrojów -gniew lub wściekłość przy braku dostępu do gry, Internetu.
kompulsywność, trudności aby przestać myśleć o graniu (budzenie nocne lub bardzo poranne aby grać), depresja, ciągłe uczucie apatii, smutek lub ospałość mogą być oznakami problemów.
Fonoholizm, uzależnienie od telefonu komórkowego
Fonoholizm to inaczej uzależnienie od telefonu komórkowego. Objawia się nadmiernym przywiązywaniem uwagi do telefonu komórkowego oraz nadużywaniem go w różnych codziennych sytuacjach. W skrócie można powiedzieć, że uzależnienie od telefonu to zachowanie charakteryzujące się utratą kontroli nad korzystaniem z tego narzędzia.
Wskazujemy tylko niektóre symptomy u młodzieży nadużywania telefonu komórkowego:
Nierozstawanie się ze swoim telefonem, częste sięganie po telefon, przerywanie rozmów w celu odebrania bądź nawiązania połączenia/ wiadomości, częste robienie zdjęć, korzystanie z urządzeń w miejscach w których nie powinno się tego robić np. przechodzenie przez jezdnię, ukrywanie przed rodzicami czynności związanych z używaniem smartfona, ` wykonywanych czynności ze smartfonem w ręku, odczuwanie silnej potrzeby korzystania z telefonu, odczuwanie niepokoju, rozdrażnienia, gorszego samopoczucia przy próbach przerwania/ograniczenia korzystania z telefonu
W dłuższej perspektywie syndrom nadmiernego uzależnienia od telefonu komórkowego może powodować trudności w nawiązywaniu bezpośrednich relacji, zanik zainteresowań i pasji młodego człowieka, zaburzenia koncentracji uwagi, zaburzenia funkcji biologicznych, tj.: odżywiania, snu, przemęczenia organizmu co może przełożyć się na trudności w nauce i zdrowiu.
Zakupoholizm, uzależnienie od kupowania, uzależnienie od zakupów.
Zakupoholizm, kompulsywne kupowanie, oniomania. Robienie zakupów daje przyjemność, która jeżeli jest nadużywan, może stać się nałogiem wymagającym leczenia.
Szczególnie zagrożona uzależnieniem od zakupów jest młodzież w wieku od 15 do 17 lat. Badania wykazują, że zjawisko zakupoholizmu wśród bardzo młodych osób drastycznie nasiliło się w ostatnich latach.
Zakupoholizm jest zaburzeniem behawioralnym. Zakupy mogą stanowić sposób na radzenie sobie z wieloma problemami emocjonalnymi od poczucia samotności i odrzucenia, przez poprawę poczucia własnej wartości aż po lekarstwo na nudę. Kompulsywne kupowanie to sposób na radzenie sobie z emocjami, to kupowanie dobrego samopoczucia, samooceny, a w przypadku nastolatków pozycji w grupie rówieśniczej, która jest kluczowa w ich rozwoju. Zakupoholizm ma największe szanse rozwinąć się u dzieci i nastolatków, którzy żyją w otoczeniu rówieśników o wyższym statusie społecznym (w efekcie zakupami starają się podwyższyć poczucie własnej wartości, otrzymują kieszonkowe niekontrolowane przez rodziców w wydawaniu, mają poczucie wyobcowania i osamotnienia a kupowanie rzeczy jest w ich poczuciu przepustką do bycia lubianym
Seksoholizm, uzależnienie od pornografii
Seksoholizm (uzależnienie seksualne) obejmuje przymus angażowania się w zachowania o podłożu seksualnym. Mają one destrukcyjne skutki dla życia społecznego i emocjonalnego.
Uzależnienie od seksu to dziś problem, który dotyczy już nie tylko osób dorosłych, ale także dzieci i młodzieży. Wynika to m.in. z tego, że za sprawą internetu mają o wiele łatwiejszy dostęp do pornografii w formie zdjęć, filmów i stron, które są jej tematycznie poświęcone.
Zafascynowanie pornografią u młodego człowieka zaczyna się już w wieku 14-15 lat. Gdy filmy erotyczne i pornograficzne ogląda systematycznie, dorastając zaczyna popadać w uzależnienie. Konsekwencje uzależnienia widoczne są w każdej sferze życia. Rozpoczynają się również problemy w szkole, trudności z koncentracją, występują zaburzenia pamięci, a także problemy z wykonywaniem obowiązków.
Patologiczny hazard, e-hazard
Uzależnienie od gier losowych to coraz częściej problem dzieci i młodzieży. Nałogowi gracze często tkwią w uzależnieniu od najmłodszych lat a hazard jest jedynie niewinną zabawą. Dreszczyk emocji, który zapewniają gry losowe, jest jednak uzależniający. Na początek chęć wygrania jakichkolwiek pieniędzy, odrobina emocji, adrenaliny.
Szczególnie narażone na uzależnienie od gier są dzieci i młodzież. Dla nich to sposób na przeniesienie się do świata pełnego emocji i nieznanych wrażeń.
Uzależnienie od jedzenia, kompulsywne objadanie się. Ortoreksja
Ortoreksja przejawia się w obsesyjnym przestrzeganiu zasad zdrowego odżywania się. Wartość odżywcza produktów staje się głównym kryterium wyboru jedzenia. Bardziej podatna na ten rodzaj zaburzeń odżywiania jest młodzież, która wcześniej chorowała na anoreksję lub bulimię. Przestrzeganie zasad zdrowego żywienia staje się dla młodzieży nie tylko sposobem radzenia sobie z własnymi emocjami, ale stanowi dla nich złudne źródło siły i potwierdzenie poczucia ich wartości.
Kompulsywne objadanie się, jedzenioholizm uzależnienie
Jedzenie kompulsywne jest zaburzeniem odżywiania, polegającym na niekontrolowanym spożywaniu znacznych ilości pokarmu bez odczuwania fizycznego głodu. Jest jedną z form uzależnień związanych z jedzeniem. Oznacza występowanie okresowych napadów, których podstawowym podłożem są przyczyny emocjonalne. Kompulsywne objadanie się wiąże się z okresową utratą kontroli nad ilością spożywanych posiłków oraz wyraźnie szybszym niż zazwyczaj tempem jedzenia. Jedzenie staje się nawykowe, niekontrolowane, ma na celu “zajadanie” problemów, zamiast konfrontacji z nimi i poszukiwaniu rozwiązań. Służy zagłuszaniu trudnych emocji.